PROACTIEF, Gatverdamme

 

Laat ik even een paar seconden introspectie vertonen, 1,2,3,…..en ik kom tot de conclusie dat ik weinig aspecten in me heb van een proactief leven. Of het nu gaat om de proactieve, zogenaamd gelukmakende, levensstijl, of de managers bullshit hoe je in je werk proactief moet handelen, ook koop ik geen pakken vol met bijvoorbeeld Becel voor een proactiever leven. Ik trap niet in de marketingshit. Kortom, ik prijs me gelukkig door me te vrijwaren van het stempel ‘proactief’, sterker nog ik heb een oneindige afkeer tegen de term. Proactief, gadverdamme.

Om maar eens te beginnen met de proactieve levensstijl dat in hevig contrast staat met de vermaledijde reactieve levensstijl. Proactieve mensen nemen zelf de regie in handen van hun leven. Je bent vandaag wat je gisteren deed. Wat een flauwekul. Natuurlijk als je je hele leven hebt gerookt, dan is de kans op een geweldige gezondheid op je 50e niet zo heel erg groot. Als je gisteravond hebt gezopen, heb je vandaag inderdaad een kater. Dat is logisch. Maar de meeste mensen rommelen toch maar wat raak en proberen gelukkig te worden binnen de mogelijkheden en kansen die ze hebben. En voor velen op deze aarde zijn die beperkt, zelfs in Nederland zijn die kansen ongelijk verdeeld. Zouden mensen die bijvoorbeeld vandaag in de top 200 invloedrijkste mensen staan nu echt zoveel proactiever zijn dan de rest van Nederland. Of spelen afkomst (geld) en talent (genetisch bepaald) daarbij een doorslaggevende rol? Mag je veronderstellen dat de jongeren die niet aan de bak komen in Spanje, en in toenemende mate ook in Nederland, zelf verantwoordelijk zijn voor de economische positie waarin ze ongewild terechtkomen? Als proactiviteit echt zo’n doorslaggevende levenshouding is, waarom lukt het politici niet om heel proactief een economische en culturele crisis te voorkomen? Het is maar een vraag.

 

Nog meer kotsneigingen krijg ik bij de proactieviteit die het werkproces ondergaat. Met name managers hanteren de term te pas en te onpas. De mate van een goed manager zijn, is de mate waarin deze lieden kunnen anticiperen op toekomstige ontwikkelingen. Het is genoegzaam bekend dat bij de afronding van hun managersopleiding zij geen diploma krijgen, maar een glazen bol waarin ze in de toekomst kunnen kijken. De kennis en informatie die ze dan verkrijgen is de basis om ‘hun’ mensen op de juiste wijze aan te sturen. De arrogantie, alsof mensen echt zijn aan te sturen. Een goed manager moet vertrouwen op de kennis en kunde van de werkvloer en het dienende cement zijn voor diezelfde werkvloer, dan ben je pas een goede manager. Samenwerken dus en niet aansturen. Maar de praktijk is dat zelfs de werkvloer zich al bediend van de term ‘proactief’. Het moet niet gekker worden. Zelfstandig denkende professionals weten echt wel wat ze moeten doen om hun eigen vakgebied inhoud te geven. Of dit nu een verpleegkundige, een bouwvakker of een politieagent betreft, het maakt niet uit. Je hebt daarvoor geen proactieve manager voor nodig en je moet al helemaal niet jezelf misvormen tot een proactieve werknemer. Want wat is een proactieve werknemer nu meer dan een gokkende bangerik die anticipeert op de grillen van het management?

 

Zelfs zijn er tegenwoordig vele producten die de proactieve mens moeten helpen in zijn proactieve levensstijl. Al vele decennialang schermen banken en levensverzekeraars met financiële producten die je een appeltje voor de dorst verschaffen in moeilijke tijden of wanneer je van je welverdiende rust mag genieten op je 65e, of 67e of 70e? We weten inmiddels waartoe die proactieve houding van bangeriken heeft geleid. Ik hoef maar DSB of Icesave te noemen en we weten het allemaal. Ook op gezondheidsgebied suggereren allerlei producten zekerheden voor de weldenkende proactieve mens, met het peperdure Becel proactief voorop.

Proactief is een fictie voor mensen die geloven in de maakbaarheid van de wereld en de allesomvattende regie die ze daar zelf in hebben. Het is niet meer dan een schaamlap voor het beangstigende onbekende van weinig flexibele mensen. Onwillekeurig moet ik denken aan de zinsnede in het liedje van Het Klein Orkest, ‘Sparend voor later, ga je straks ook sparend dood.’

Kijk, dat vind ik nu eens een proactieve opmerking. Dat is volgens mij ook de enige die hout snijdt. Voor de rest, Proactief: Driewerf gatverdamme.