En in één keer weet ik waar het mis gaat met Nederland op relationeel gebied en daarmee onze hedonistische maatschappij logischerwijs naar de verdoemenis gaat. Hedenochtend boven de krant zag ik het licht. In een fractie zie ik mezelf als onheilsprofeet, dominee en de alwetende maatschappij socioloog. Bovendien……op al deze fronten heb ik gelijk, feitelijk en moreel.
Al lezend ploeg ik de Volkskrant door en bij de tweede kop koffie lees ik als toetje het Volkskrantmagazine. Hierin word ik geconfronteerd met de rubriek van Machteld van Gelder die lezersvragen door lezers laat beantwoorden. (zie onderstaande afbeelding)
Heimelijk wist ik dat de financiële huishouding, naast natuurlijk de praktische huishouding, een foeilelijk construct is in veel relaties, dat tot heftige botsingen kan leiden. Maar het bovenstaande relaas is exemplarische voor ‘Het Pompeii’ op relatiegebied. Op financieel gebied is de rationaliteit dusdanig doorgevoerd, dat de rijke partner lekker op vakantie gaat, terwijl het ‘arme’ deel van de relatie op de vingers wordt getikt als er iets te veel wordt uitgegeven. Ik vind dit onbegrijpelijk, maar dit soort constructen komt volgens mij veel vaker voor dan ik voor mogelijk had gehouden. Hoe kun je vakantie vieren terwijl je levensgezel, je partner, je ‘allusie’ om louter economische redenen niet mee kan? Volgens mij heb je dan geen relatie. En hoe kun je je laten koeioneren binnen een relatie omdat je financieel minder inbrengt. Dan ben je een bange sukkel die de schijnrelatie in stand houdt omdat je berekenend wilt blijven profiteren van de kruimels die je mag opsouperen van je rijke partner. Als we dan toch met zijn allen naar de ‘kloten’ gaan is dit wel het culturele hellende vlak in onze maatschappij.
Als hedendaagse partners niet meer holistisch kunnen kijken naar zichzelf en hun relatie, als op financieel gebied de teller in een relatie altijd op nul moet staan en liever nog meer nemen dan geven, hoe zit het dan op andere vlakken. Hoe deel je lief en leed dan op het gebied van huishouden, opvoeding, op seksueel gebied, qua vriendschappen etc. Als de balans van een relatie bestaat uit allemaal uitgesplitste deelrekeningen die voor de hedonist allemaal positief moeten uitslaan wil de houdbaarheidsdatum toereikend blijven, dan is het droevig gesteld met je relatie en daarmee onze maatschappij.
Ben ik ouderwets dat als je een relatie aangaat en kinderen hebt, dat jou inkomen en vermogen voor het hele gezin is? Dat zelfde geldt voor je partner. Het delen van lief en leed is toch de basis voor iedere gezonde verhouding? Als er financiële problemen zijn dan zijn dat toch gezamenlijke problemen en als er een voordeeltje is, dan heeft iedereen er toch lol van. Geven en nemen naar vermogen en draagkracht is toch de basis voor iedere relatie en als dat niet kan, is er domweg geen relatie.
De wijze waarop het voorbeeld in het Volkskrantmagazine beschreven is, komt mij helaas niet als onrealistisch voor en is het ultieme voorbeeld van de doorgeschoven rationalisering van de maatschappij, die tot op relatieniveau is doorgevoerd. Het vermaledijde productiedenken dat de gezondheidszorg, onderwijs en andere publieke taken al heeft vermalen tot bureaucratie gevoelloze molochen, treedt met rasse schreden de liefdesrelatie binnen om daar zijn destructieve werk te doen. Het voelen en vinden in een relatie heeft plaatsgemaakt voor hedonistisch meetinstrumenten. Het is ieder voor zich en God voor ons allen, maar omdat we in toenemende mate niet meer in God geloven, wordt een relatie wel een hele trieste aaneenschakeling van eenakters waar maar zoveel mogelijk rendement uitgehaald moet worden.
En iedereen [bijna iedereen] vaart in dit schuitje mee.
Het schuitje van Piet Heyn, de zilvervloot